Early School Dropout and the Role of the Education Inspectorate in the Fight for Equality of Opportunity. The Catalan case

Authors

  • Rosalina Alcalde Campos

DOI:

https://doi.org/10.23824/ase.v0i43.956

Abstract

This article addresses the issue of early school dropout (AEP, by its Spanish acronym) as the result of accumulated inequalities, with a particular focus on the Catalan context.
Its aim is to contribute to the reflection on the role that the Education Inspectorate can play in preventing AEP, beyond its regulatory function, especially in local contexts.
To this end, it proposes an integrated reading of data, analysis and relevant practices. The article adopts a clearly propositive stance and is oriented towards strengthening local-level action through the collaboration between educational inspection services and municipal authorities. Strategic challenges and institutional guidelines are presented, emphasizing that addressing AEP requires a structural and nuanced approach, one that is committed to equity and grounded in a deep understanding of local dynamics.

References

Curran, M., & Montes, A. (2022). L’abandonament escolar prematur a Catalunya: dades i propostes. Barcelona: Fundació Jaume Bofill

Domínguez Guerra, R. M. (2019). Los ejes principales de la inspección de educación al servicio de la mejora de los centros docentes. Revista Supervisión 21, (53).

FEMP (Federación Española de Municipios y Provincias). (2012). Guía de la concejalía de educación: Manual de consulta. Subdirección General de Cooperación Territorial. MEC/FEMP. http://femp.femp.es/files/566-1152-archivo/GUIA%20DE%20CONCEJALIA%20DE%20EDUCACI%C3%93N.pdf

García, M., et al. (2013). Itinerarios de abandono escolar y transiciones tras la Educación Secundaria Obligatoria. Revista de Educación, 361, 65–94. DOI: https://doi.org/10.4438/1988-592X-RE-2011-361-135

Gomà, N. (2024). Acció social i comunitària contra l'abandonament escolar prematur: 15 pràctiques per a la Inspir(ac)ció. Fundació Jaume Bofill. https://goo.su/qqyz

INE (2020). Encuesta de Población Activa: Metodología 2021. Instituto Nacional de Estadística. https://www.ine.es/inebaseDYN/epa30308/docs/resumetepa21.pdf

Macho Aguillo, E. (2010). Inspección Educativa: un modelo para el siglo XXI. Organización y gestión educativa. Revista del Fórum Europeo de Administradores de la Educación, 18(1), pp. 8-13

Mancila, I., Márquez García, M. J., Redón Pantoja, S., & Angulo Rasco, J. F. (2024). Procesos de abandono escolar en España y Chile. La visión de los adolescentes más vulnerables. Revista Complutense de Educación, 35(1), 209–218. DOI: https://doi.org/10.5209/rced.82974

Mena, L., Fernández Enguita, F., & Riviére, J. (2010). Desenganchados de la educación: Procesos, experiencias, motivaciones y estrategias del abandono y del fracaso escolar. Revista de Educación, Número Extraordinario 1, 119–145. https://www.educacionfpydeportes.gob.es/revista-de-educacion/numeros-revista-educacion/numeros-anteriores/2010/re2010/re2010-05.html

Montes, A., & Jover, A. (2023). Municipis que no abandonen. Pràctiques inspiradores contra l’abandonament escolar prematur. Fundació Jaume Bofill. https://goo.su/3y2jD

Mora, A. J. (2010). Determinantes del abandono escolar en Cataluña: Más allá del nivel socioeconómico de las familias. Revista de Educación, Número Extraordinario, 171–190. Disponible en https://goo.su/OS8srqd

Morentin Encina, J., & Ballesteros Velázquez, B. (2020). Tanto por cierto: Análisis de la medida del abandono temprano de la educación y formación. Revista de Educación, 389, 143–176. https://doi.org/10.4438/1988-592X-RE-2020-389-458

Sancho, M. Á. (dir.), et al. (2021). Mapa del abandono educativo temprano en España. Madrid: FESE (Fundación Europea Sociedad y Educación. https://www.sociedadyeducacion.org/site/wp-content/uploads/INFORME-GENERAL-AET_WEB_23032021.pdf

Tarabini, A (2017) L’escola no és per tu. El rol dels centres educatius en l’abandonament escolar. Barcelona, Fundació Bofill. https://fundaciobofill.cat/uploads/docs/p/6/u/9/a/y/b/9/r/ib_65_abandonamentescolar_web.pdf

Tarabini, A. & Curran, M. (2019). Estratègies municipals contra l’AEP. Diputació de Barcelona, Guia de política educativa local núm. 5. Disponible en https://llibreria.diba.cat/cat/llibre/estrategies-municipals-contra-l-abandonament-escolar-prematur_62356

Tarabini, A., Jacovkis, J., Montes, A., i Llos, B. (2021). L’abandonament escolar a la ciutat de Barcelona: un abordatge qualitatiu a les experiències i trajectòries escolars dels i les joves. Barcelona: Consorci d’Educació de Barcelona. https://www.edubcn.cat/rcs_gene/extra/01_documents_de_referencia/informes/20210201_Informe%20final_Abandonament_Escolar_CEB_GEPS-UAB.pdf

Tarabini-Castellani, A., & Jacovkis, J. (2024). Perduts pel camí: desigualtats en les transicions educatives després de l’ESO. Fundació Jaume Bofill. https://fundaciobofill.cat/publicacions/perduts-pel-cami-desigualtats-en-les-transicions-educatives-despres-de-l-eso

Tébar Cuesta, F. (2018). Mejorar la calidad de la inspección educativa. Supervisión 21, (48), 1–23. https://goo.su/pNUDEp

Torrabadella, L., Iannitelli, S., & Tejero, E. (2023). Biografies d’abandonament escolar: Quan el vincle falla. Barcelona, Fundació Jaume Bofill. https://fundaciobofill.cat/publicacions/biografies-d-abandonament-escolar-quan-el-vincle-falla

Valdés, M. T., & Requena, M. (2025). La geografía del abandono escolar temprano en España. Agenda Pública. Madrid, Fundación Ramón Areces / FESE.

Verdeja Muñiz, M. (2022). Abandono escolar temprano y reenganche socioeducativo a través de programas de educación no formal. Pulso. Revista de Educación, (45), 123–140. DOI: https://doi.org/10.58265/pulso.5287

Zancajo, A., & Bueno, C. (2023). L’abandonament a 4t d’ESO: Les desigualtats en la transició a l’educació postobligatòria. Barcelona, Fundació Jaume Bofill. https://fundaciobofill.cat/publicacions/l-abandonament-a-4t-d-eso-les-desigualtats-en-la-transicio-a-l-educacio-postobligatoria

Zancajo, A., & Bueno, C. (2024). L’abandonament al batxillerat i als cicles formatius. Barcelona, Fundació Jaume Bofill. https://www.zeroabandonament.cat/publicacions/labandonament-al-batxillerat-i-als-cicles-formatius-de-grau-mitja/

How to Cite

Alcalde Campos, R. (2025). Early School Dropout and the Role of the Education Inspectorate in the Fight for Equality of Opportunity. The Catalan case. Avances En Supervisión Educativa, (43). https://doi.org/10.23824/ase.v0i43.956

Published

2025-06-30

Keywords:

Early school dropout, educational equity, dropout prevention, secondary education, education inspectorate, local education policies, Catalonia